Programma’s basisonderwijs en BSO

Speciaal voor de basisscholen heeft het museum een uitdagend lesprogramma ontwikkeld. Onze programma’s sluiten aan bij de belevingswereld en het niveau van de leerlingen. De kerndoelen van het onderwijs vormen het uitgangspunt van de lessen.

Een programma bestaat doorgaans uit een presentatie voor de hele groep van 30 minuten, gevolgd door drie doe-programma’s van elk 20 minuten in kleine, roulerende groepen. Vooraf overleg tussen het museum en de school over de exacte invullen van de lessen is noodzakelijk.

Raadpleeg voor praktische informatie de pagina Informatie en Tarieven.

Of neem direct contact op met mevr. C. Goubitz
Telefoon: 035 – 6834232
E-mail: goubitzc@geologischmuseumhofland.nl

Onderbouw

Max en de toverstenen

Midden- en bovenbouw

Allemaal stenen

Verzamelaars, jagers en boeren

Ontwikkeling van het leven op aarde

Archeologie

Het Gooi: ijstijden, stuwwallen en zandverstuivingen

Edelstenen, sierstenen en mineralen

Bovenbouw

De kringloop van gesteenten

Vulkanisme en platentektoniek

Spelen met energie

Dit wil ik onderzoeken

Max en de toverstenen

doelgroep: onderbouw

De kinderen maken kennis met stenen, ze bekijken kristallen en mineralen en horen daarbij een spannend verhaal. Een korte wandeling door de stenentuin, een ontdekkingstocht langs mineralen en het versieren van stenen maken dit programma ook voor de hele kleintjes tot een belevenis.

Dit programma is gekoppeld aan het prentenboek “Max en de toverstenen” (kan geleend worden van het Museum). We starten met de hele groep, daarna gaan de kinderen in kleine groepjes zelf aan het werk.

  • Steentjes versieren. De versierde steentjes worden meegenomen naar huis.
  • Samen praten over het verhaal van Max, mooie sierstenen en mineralen bekijken en vasthouden. Kijken in de fluorescentiekast naar mooi oplichtende stenen.
  • Een stenen-memory met elkaar doen. Diverse soorten graniet zijn in plakken gezaagd en de kinderen zoeken de passende helften bij elkaar.

Overzicht lesprogramma’s

Allemaal stenen

doelgroep: middenbouw

Een speelse kennismaking met stenen in de wereld om ons heen:

  • stenen van rots tot zand
  • stenen gevormd door de natuur
  • stenen voorwerpen gemaakt door de mens

De museumles begint met een groepspresentatie, daarna zijn de leerlingen in kleine groepjes actief bezig met achtereenvolgens:

  • het sorteren van stenen
  • een quiz in de gesteentetuin
  • een memory met stenen

Overzicht lesprogramma’s

Verzamelaars, jagers en boeren

doelgroep: midden- en bovenbouw
kerndoel 52

Hoe leefde de prehistorische mens, hoe kwam hij aan voedsel en waar woonde hij ? Wat zijn artefacten? Op deze en andere vragen krijgen de leerlingen antwoord bij dit programma.

Eerst een inleidende groepspresentatie, daarna gaan de leerlingen in kleine groepjes zelf aan het werk:

  • Buiten: vuur maken met vuurboog en vuurslag, tarwekorrels malen met een echte maalsteen , weven op een primitief weefgetouw.
  • Klein gereedschap maken met vuursteen ( mogen mee naar huis).
  • Een verhaal over het gebruik van vuursteen in de jeugdhoek. Leerlingen bekijken gereedschap uit de steentijd en mogen het vasthouden.

Ook een rondleiding door onze tentoonstelling Goois Verleden en het met elkaar opzetten van een tentje, zoals de Neanderthalers dat waarschijnlijk deden, behoort tot de mogelijkheden.
Overzicht lesprogramma’s

Ontwikkeling van het leven op aarde

doelgroep: midden- en bovenbouw
kerndoel 41 en 51

De wereld zag er vroeger anders uit. We weten dat door de fossielen, de sporen van meestal uitgestorven planten en dieren, die we in de aarde hebben gevonden. Onze speurtocht naar het leven van vroeger is nog lang niet ten einde. Wat gebeurde er tijdens de verschillende geologische tijdperken? Hoe ontwikkelden zich planten en dieren? Onze diorama’s geven een overzicht.

Na een inleidende groepspresentatie gaan de leerlingen in kleine groepjes zelf aan het werk:

  • Fossieltjes zoeken of hakken in tufkrijt (mogen mee naar huis).
  • Rondleiding met opdrachten langs de diorama’s.
  • Verhaal over en met oeroude fossielen, die je mag vasthouden.

Overzicht lesprogramma’s

Archeologie

doelgroep: midden- en bovenbouw
kerndoel 52

Wat doet een archeoloog? Na een presentatie van archeologisch onderzoek in Nederland doen de leerlingen als echte archeologen zelf opgravingen. Ze meten het terrein op, maken vondsten schoon en te kenen deze daarna op ruitjespapier. De middenbouw graaft artefacten op (stukjes van gebruiksvoorwerpen), de bovenbouw houdt zich bezig met het grotere werk, het opgraven van botten van ijstijddieren!

Eerst een inleidende presentatie of film, daarna aan het werk in kleine groepjes:

  • Zoeken in het opgravingsterrein naar scherven, botjes enz. Meten, tekenen, op een eenvoudige wijze determineren, wat is het?
  • Van een heleboel scherven zelf een potje restaureren (mag mee naar huis).
  • Rondkijken in de afdeling Goois Verleden waar mammoetkiezen en andere botten van ijstijddieren te zien zijn, aan de hand van diverse opdrachten.

of

  • Zoeken in het opgravingsterrein naar grote botten van ijstijddieren, schoonmaken enz.
  • Determineren van de botten door de maten te noteren en te zoeken in voorbeeldboeken. Invullen van een document van opgraving.
  • Rondkijken in de afdeling Goois Verleden.

Overzicht lesprogramma’s

Het Gooi: ijstijden, stuwwallen en zandverstuivingen

doelgroep: midden-en bovenbouw
kerndoel 47 en 48

Tijdens de laatste ijstijden hebben in ons land grote veranderingen plaatsgevonden. Hoe zijn toen die heuvels-de stuwwallen-in het Gooi ontstaan? En de zandverstuivingen? Waar komen die grote keien vandaan? Vroeger dachten de mensen dat die keien zomaar in de aarde groeiden. Nu denken we daar anders over. Bij dit programma veel informatie over de geschiedenis van het Gooi, over de mensen die hier toen jaagden en woonden en over de ijstijddieren die hier rondliepen.

Eerst een presentatie, daarna met kleine groepjes aan het werk:

  • Determineren van stenen van de Zuiderheide.
  • Een speurtocht door de stenentuin met zwerfkeien.
  • Rondleiding door en uitvoeren van een opdracht in de afdeling Goois Verleden. Hier zijn mammoetkiezen en andere botten van ijstijddieren te zien.

Overzicht lesprogramma’s

Edelstenen, sierstenen en mineralen

doelgroep: midden- en bovenbouw
kerndoel 42 en 44

Leerlingen zijn dol op gekleurde, glimmende stenen. Tijdens dit programma krijgen zij informatie over mineralen, kristallen en het gebruik van edelstenen en sierstenen in sieraden. Ook mogen ze zelf sierstenen vasthouden en …. hoe maak je zelf een kristal?

Na een inleidende groepspresentatie gaan de leerlingen in kleine groepjes zelf aan het werk:

  • Speurtocht langs de mineralen in de vitrines in het museum.
  • Kristalvormen maken van papier (als er tijd genoeg is: de hardheid van mineralen testen).
  • Kristalvormen van hout proberen op de juiste plaats in de mallen te zetten.
  • Sierstenen, koraal, git, barnsteen en koraal hanteren en bekijken.

Overzicht lesprogramma’s

De kringloop van gesteenten

doelgroep: bovenbouw
kerndoel 42 en 49

In dit programma maken de leerlingen kennis met stollingsgesteenten, sedimentgesteenten en metamorfe gesteenten. Ze gaan een aantal belangrijke gesteenten uit deze drie hoofdgroepen goed bekijken, zodat ze deze kunnen herkennen. Ze doen een gesteentepracticum, bekijken de stenencollectie van het museum en gaan onderzoeken welke mineralen bij verschillende stenen horen. Ook vertellen we hoe deze gesteenten zijn gevormd. Daarbij komen belangrijke geologische processen aan de orde, zoals platentektoniek, vulkanisme, sedimentatie en gebergtevorming. Tenslotte wordt uitgelegd wat de kringloop van gesteenten (gesteentecyclus) is.

Eerst een inleidende presentatie, daarna met kleine groepjes zelf aan het werk

  • Stenenonderzoek, stenen benoemen op naam.
  • Rondleiding stenencollectie van het museum.
  • Onderzoek: welke mineralen behoren bij welke steen?

Overzicht lesprogramma’s

Vulkanisme en platentektoniek

doelgroep: bovenbouw
kerndoel 42 en 49

Enkele belangrijke vragen worden in de inleidende presentatie besproken, zoals ‘Zijn vulkanen gevaarlijk ?’, ‘Wat komt er uit een vulkaan ?’ en ‘Wat is platentektoniek en wat heeft dat te maken met vulkanen?’
Hierna gaan de leerlingen zelf vulkanische gesteenten bestuderen.

  • Ze maken een quiz naar aanleiding van de presentatie.
  • Ze bekijken vulkanische gesteenten in de museumcollectie.
  • Doen zelf onderzoek van vulkanisch gesteente onder de microscoop.

Overzicht lesprogramma’s

Spelen met energie

doelgroep: bovenbouw
kerndoel 39 en 45

Het energieprobleem is actueel. Dit programma brengt leerlingen spelenderwijs in contact met windenergie, zonne-energie en aardwarmte. We bieden een attractief programma met een interactieve quiz voor de hele groep.

Leerlingen werken in kleine groepen (maximaal vijf) met een van deze energievormen. Elke groep bouwt een testopstelling. Hiermee doen de leerlingen onderzoek en formuleren ze de conclusies. Na afloop presenteren zij hun resultaten aan de andere groepen.

Onderzoeksvragen:

  • Welke invloed heeft de vorm van een windmolenblad en de plaatsing in al of niet bebouwd gebied op de elektriciteitsopbrengst van een windmolen.
  • Hoe wordt aardwarmte overgedragen naar je huis en hoe snel werkt dat? Heb je daar een pomp bij nodig?
  • Wat is de optimale plaatsing van een zonnepaneel ten opzichte van de zonnestand? (zomer, winter, ochtend, middag en avond ?)

Overzicht lesprogramma’s

Dit wil ik onderzoeken

doelgroep: groep 8
kerndoel 42 en 49

Dit programma sluit aan bij de interesse van leerlingen. Hierbij is het de bedoeling dat zij zelf op zoek gaan naar informatie over een object, voorwerp of onderwerp in ons museum.

Het museum biedt veel informatie over geologische onderwerpen en toont daarbij objecten waaronder stenen, mineralen, fossielen en archeologische vondsten. Ook wordt aandacht besteed aan het Ontstaan van het zonnestelsel, Het Gooi, de Ontwikkeling van het leven en nog vele andere onderwerpen.

Na een korte inleiding over wat er zoal in het museum te zien is, krijgen de leerlingen een formulier met mogelijke voorwerpen of onderwerpen. De kinderen kiezen in de tentoonstellingsruimten een onderwerp of voorwerp. In tweetalen gaan zij informatie over het onderwerp verzamelen. Zij maken een schets en noteren de informatie in hun eigen woorden. Om de kinderen op weg te helpen staan op het formulier ook suggesties voor het noteren en analyseren van gegevens.

Na het eerste eigen onderzoek gedaan te hebben, kunnen ze ook informatie in de boekenhoek zoeken of museumgidsen bevragen. Mooi zou het zijn als de kinderen zelf conclusies kunnen trekken!

Overzicht lesprogramma’s